مدیریت اطلاعات

تأثیر فرهنگ‌سازمانی بر خودکارآمدی کامپیوتری و رفتار اشتراکی دانش کارکنان (موردمطالعه: سازمان تأمین اجتماعی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران.

2 کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

3 استادیار گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

چکیده

امروزه سازمان­ها دانش را مهم‌ترین منبع باارزش می­دانند و جهت رقابت با دیگران به مدیریت منابع و قابلیت­های فکری خود می­پردازند. به همین دلیل بسیاری از سازمان­ها برنامه­های گسترده­ای برای مدیریت اشتراک دانش اجرا نموده­اند. آن‌ها باید برای حمایت از کسب، ذخیره‌سازی، بازیابی و تسهیم دانش از فناوری­های اطلاعاتی استفاده کنند و فرهنگ تسهیم دانش را در بین کارکنان ایجاد نمایند و این کار نیز مستلزم تغییر فرهنگی است. هدف پژوهش بررسی تأثیر فرهنگ‌سازمانی بر خودکارآمدی کامپیوتری و رفتار اشتراکی دانش کارکنان است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان سازمان تأمین اجتماعی شهر اهواز تشکیل می­دهند که تعداد آن‌ها 650 نفر است. با استفاده از جدول مورگان، نمونه 242 نفره با استفاده از پرسشنامه موردبررسی قرار گرفت. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ نحوه گردآوری داده­ها توصیفی از نوع همبستگی است. روایی پرسشنامه با استفاده ازنظر خبرگان دانشگاهی (روایی محتوایی) و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت (919/0). داده­ها با استفاده از نرم‌افزار اس پی­اس­اس نسخه 20 و آموس نسخه 24 موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان می­دهد که فرهنگ عقلایی بر اشتراک دانش (صریح و ضمنی) و خودکارآمدی کامپیوتری تأثیر معناداری دارد. فرهنگ سلسله مراتبی بر اشتراک دانش صریح تأثیر معناداری دارد. فرهنگ گروهی بر خودکارآمدی کامپیوتری تأثیر معناداری دارد، همچنین خودکارآمدی کامپیوتری بر اشتراک دانش (صریح و ضمنی) تأثیر معناداری دارد. تأثیر فرهنگ گروهی بر اشتراک‌گذاری دانش صریح و تأثیر فرهنگ سلسله مراتبی بر خودکارآمدی کامپیوتری تأیید نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of Organizational Culture, Computer Self-efficacy and Employee Knowledge Sharing Behavior (Case Study: Social Security Organization)

نویسندگان [English]

  • Hossain Khanifar 1
  • Hatam Khalilipour 2
  • Mahdi Nadaf 3

1 Professor of group Management, Faculty of Management and Accounting, University of Tehran, Farabi Paradise, Qom, Iran.

2 MSc. Business Management, Faculty of economic and social science, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran .

3 Assistant Prof of group Management, Faculty of economic and social science, Shahid Chamran University of Ahvaz.

چکیده [English]

Currently, the most important source of valuable knowledge to know and to compete with others to manager their intellectual resources and capabilities. For this reason, many organizations have implemented extensive programs for knowledge sharing management. They must use information technology to support the acquisition, storage, retrieval, and sharing of knowledge, and create a culture of knowledge sharing among employees, and this also requires cultural change. The purpose of this study was to investigate the effect of organizational culture on computer self-efficacy and employee knowledge sharing behavior. The statistical population of the study was employees of Ahvaz social security organization, which number is 650 people. Sampled by Morgan table of 242 people using a questionnaire. The research is from the objective of the research it is an applied research and collection the research is descriptive correlational. Validity of the questionnaire was confirmed by the Academic Experts opinion (Content Validity) and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha coefficient (0.919). Data were analyzed using SPSS-v20 and AMOS-v24 software. The results show that rational culture has a significant effect on knowledge sharing (explicit and tacit) and computer self-efficacy. Hierarchical culture has a significant effect on tacit knowledge sharing. Group culture has a significant effect on computer self-efficacy, and computer self-efficacy has a significant effect on knowledge sharing (explicit and tacit). Impact of group culture on explicit knowledge sharing and Hierarchical culture on computer self-efficacy was not confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Computer Self-Efficacy
  • Explicit Knowledge Sharing
  • Organizational Culture
  • Tacit Knowledge Sharing
اخوان خرازیان، مریم؛ مقدسی، فائزه. 1396. بررسی تأثیر توانمندسازی بر تسهیم دانش و طراحی مدل چند سطحی برای تبیین تأثیر فرهنگ‌سازمانی مشارکتی بر تسهیم دانش. مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 15(1): 223-207.
اخوان، پیمان؛ امیران، حیدر و رحیمی، اکبر. 1393. مدل کاربردی اشتراک دانش کارکنان و مقایسه‌ی آن در مراکز تحقیقاتی و تولیدی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 6(4): 205-183.
اردلان، محمدرضا و بهشتی راد، رقیه. 1394. رابطه فرهنگ‌سازمانی و وجدان کاری کارکنان با نقش میانجی­گری جامعه‌پذیری سازمانی کارکنان دانشگاه ارومیه. جامعه‌شناسی کاربردی، 26(4): 198-185.
اردلان، محمدرضا؛ سلطان‌زاده، وحید و بهشتی راد، رقیه. 1393. ارزیابی نقش فرهنگ‌سازمانی بر کارآفرینی سازمانی. نامه آموزش عالی، 7(27): 34-11.
ارمغان، نگار. 1393. موانع فرهنگی در تسهیم دانش از منظر مدیریت تغییر. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 2(4): 108-85.
امیریان هاشمی، مهدیه؛ شمس، مرتضی و شیرانی، فرهاد. 1397. نقش اعتبار اخبار سیاسی خبرگزاری‌های داخلی در به اشتراک‌گذاری این اخبار از سوی جوانان در فضای مجازی (مطالعه موردی: جوانان شمال و جنوب شهر تهران). نشریه علمی-پژوهشی مدیریت اطلاعات، 4(1): 183-156.
حاجی پور، بهمن و نظرپورکاشانی، حامد. 1389. اولویت‌بندی انواع فرهنگ‌سازمانی (طبق مدل کوئین) بر مبنای میزان اثرگذاری آن­ها بر یادگیری سازمانی (مطالعه موردی: شرکت­های زیرمجموعه هولدینگ سرمایه گذاری غدیر). اندیشه مدیریت راهبردی، 4(1): 208-181.
حراقی، مسعود؛ بحرینی زاده، منیجه و حراقی، مریم. 1394. ارائه مدل ساختاری مدیریت دانش و انعطاف‌پذیری سازمانی (با در نظر گرفتن نقش فرهنگ‌سازمانی و نوآوری). مطالعات رفتار سازمانی، 4(1): 177-147.
حسینی سرخوش، سید مهدی، فرهی بوزنجانی، برزو و سنجقی، محمدابراهیم. 1388. اثر میانجی‌گری فرهنگ‌سازمانی بر رابطه‌ بین رهبری تحول‌آفرین و تعهد سازمانی. پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، 2(1): 105-87.
خلیلی پور، حاتم و خنیفر، حسین. 1396. بررسی ساختاری تأثیر عدالت رویه‌ای و اشتیاق شغلی بر اشتراک‌گذاری دانش و رفتار کاری نوآورانه. مطالعات رفتار سازمانی، 6(4): 52-27.
رستمی، مهدی؛ آقازیارتی، علی؛ خوش کنش، ابوالقاسم و ملک شیخی، سمیه. 1396. بررسی رابطه سبک رهبری با فرهنگ‌سازمانی و نقش آن در خودکارآمدی و اشتیاق کاری کارکنان دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 9(30): 28-9.
رونقی، محمدحسین؛ زین‌الدین زاده، سارا و علم بلادی، سپهر. 1398. شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت دانش با استفاده از روش فراترکیب. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 22(3): 135-112.
زند کریمی، مریم. 1398. بررسی رابطه بین رهبری اخلاقی و تسهیم دانش با نقش میانجی توانمندسازی روان‌شناختی معلمان. روان‌شناسی مدرسه، 8(1): 107-87.
سلطانی، محمدرضا؛ بردبار شرامین، محمدحسین و هوشنگی، مهدی. 1391. بررسی تطبیقی ارزش‌های فرهنگ سازمانی از دیدگاه کارکنان یک سازمان نظامی. پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، 3(1): 76-53.
سلطانی، مرتضی؛ نجات، سهیل و جعفری کلیجی، خشایار. 1394. بررسی تأثیر مسؤولیت اجتماعی شرکت بر تعهد عاطفی کارکنان؛ نقش میانجی فرهنگ سازمانی. مطالعات رفتار سازمانی، 4(4): 172-145.
شیرانی، فرهاد و هدائی، هانیه. 1396. فرا تحلیل عوامل مؤثر بر به اشتراک‌گذاری دانش صریح در بافت‌ دانشگاهی. نشریه علمی-پژوهشی مدیریت اطلاعات، 3(2): 120-99.
ظفر پور امیرآباد، جابر؛ رحیمی، فرج اله و نداف، مهدی. 1396. الگوی چند سطحی پیشایندها و پیامدهای خودکارآمدی کارکنان. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 9(2): 118-93.
عسگری، ناصر. 1384. بررسی رابطه عوامل سازمانی (ساختار، فرهنگ، فنّاوری) با استراتژی مدیریت دانش در وزارت کار و امور اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
علامه، سید محسن؛ عسکری، نوربخش و خزائی پول، جواد. 1395. بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد سازمانی: تأکید بر نقش تسهیم دانش و چابکی سازمانی با رویکرد کارت امتیازی متوازن. مدیریت فرهنگ سازمانی، 14(2): 474-453.
فتحیان، محمد؛ شفیعا، محمدعلی و امجدی، ایزد. 1396. بررسی عوامل مؤثر بر فرآیند انتقال دانش توسط ایرانیان دانش‌آموخته در کشورهای توسعه‌یافته. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 5(3): 23-9.
فرهی، علی؛ ابراهیمی، الهام، سلطانی، محمدرضا و هوشنگی، مهدی. 1396. سنجش وضعیت موجود فرهنگ سازمانی با توجه به الگوی فرهنگ مطلوب: کاربرد رویکرد آمیخته. مطالعات رفتار سازمانی، 6(2): 25-1.
فرهی، علی؛ فضائلی، احمد و ابراهیمی، الهام. 1394. معرفی الگوی مطلوب فرهنگ سازمانی با رویکرد کیفی و ذهن کاوی مدیران. مطالعات رفتار سازمانی، 4(4): 64-31.
فیض، داود؛ اکبر زاده صفوئی، مرتضی و زنگیان، سمیه. 1394. طراحی مدل تعاملی فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و تأثیر آن بر اثربخشی سازمانی با میانجی‌گری مدیریت دانش. مدیریت فرهنگ سازمانی، 13(1): 66-47.
محمدیان، محمد و شهسواری، هادی. 1397. بررسی فرهنگ سازمانی یک سازمان با رویکرد نهادی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 10(4): 90-75.
معینی کیا، مهدی؛ غریب زاده، رامین؛ آقایی خانه برق، علی و پور قاسم، علیرضا. 1398. بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و کارآفرینی سازمانی با در نظر گرفتن نقش میانجی تسهیم دانش در بین معلمان ابتدایی. نوآوری‌های مدیریت آموزشی، 14(2): 60-49.
مهدوی، موسی؛ تقی پور، حمیدرضا و طریفی حسینی، حمید. 1394. نقش سرمایه‌ی اجتماعی در تسهیم دانش بین مدیران و کارشناسان ستادی جهاد دانشگاهی. پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، 7(1): 158-137.
مؤمنی، منصور و فعال قیومی، علی. 1389. تحلیل آماری با استفاده از SPSS. تهران: کتاب نو.
نوری، فاطمه؛ ابراهیم پور، علیرضا و صالحی، علیرضا. 1398. رابطه فرهنگ سازمانی با اثربخشی و میزان تعهد کارکنان (مطالعه موردی: کارکنان ستادی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران). مدیریت فرهنگی، 13(شماره 1 (پیاپی 43)): 112-95.
وفا خواه، شادی؛ یاراحمدی، مرتضی و تمجید یامچلو، علیرضا. 1397. تحلیل تأثیر گونه‌های فرهنگ (مدل هافستد) بر فرایندهای مدیریت منابع انسانی در مدل استاندارد مدیریت پروژه PMBOK. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 10(2): 98-75.
Akram, Z., Shahid, M. N., Iqbal, Z., & Akram, H. R. 2019. How self-efficacy influences knowledge sharing and organizational citizenship behavior: a social approach form employees of pharmaceutical companies. Indo American Journal of Pharmaceutical Sciences, 6(1): 643-651.
Cameron, K. S., & Quinn, R. E. 2011. Diagnosing and changing organizational culture: Based on the competing values framework. John Wiley & Sons.
Cao, Z., Huo, B., Li, Y., & Zhao, X. 2015. The impact of organizational culture on supply chain integration: a contingency and configuration approach. Supply Chain Management: An International Journal, 20(1): 24-41.
Chang, W. J., Liao, S. H., & Wu, T. T. 2017. Relationships among organizational culture, knowledge sharing, and innovation capability: a case of the automobile industry in Taiwan. Knowledge Management Research & Practice, 15(3): 471-490.
Chen, H., Nunes, M. B., Ragsdell, G., & An, X. 2018. Extrinsic and intrinsic motivation for experience grounded tacit knowledge sharing in Chinese software organisations. Journal of Knowledge Management. 22(2): 478-498.
Chen, S. S., Chuang, Y. W., & Chen, P. Y. 2012. Behavioral intention formation in knowledge sharing: Examining the roles of KMS quality, KMS self-efficacy, and organizational climate. Knowledge-Based Systems, 31, 106-118.
Chou, H. W., Lin, Y. H., Lu, H. S., Chang, H. H., & Chou, S. B. 2014. Knowledge sharing and ERP system usage in post-implementation stage. Computers in Human Behavior, 33, 16-22.
Compeau, D. R., & Higgins, C. A. 1995. Computer self-efficacy: Development of a measure and initial test. MIS quarterly, 189-211.
Cooke, R. A., & Lafferty, J. C. 1987. The Organizational Culture Inventory. Plymouth, MI: Human Synergistics. Journal of Management.
Denison, D. R., & Mishra, A. K. 1995. Toward a theory of organizational culture and effectiveness. Organization science, 6(2): 204-223.
He, J., & Freeman, L. A. 2010. Understanding the formation of general computer self-efficacy. Communications of the Association for Information Systems, 26(1): 225-244.
Ho, C. T. 2009. The relationship between knowledge management enablers and performance. Industrial Management & Data Systems, 109(1): 98-117.
Ho, L. A., & Kuo, T. H. 2013. How system quality and incentive affect knowledge sharing. Industrial Management & Data Systems, 113(7): 1048-1063.
Hofstede, G., Neuijen, B., Ohayv, D. D., & Sanders, G. 1990. Measuring organizational cultures: A qualitative and quantitative study across twenty cases. Administrative science quarterly, 35(2): 286-316.
Iivari, J. & Huisman, M. 2007. The relationship between organizational culture and the deployment of systems development methodologies. MIS Quarterly, 31(1): 35-58.
Ismail Al-Alawi, A., Yousif Al-Marzooqi, N., & Fraidoon Mohammed, Y. 2007. Organizational culture and knowledge sharing: critical success factors. Journal of knowledge management, 11(2): 22-42.
Kim, J. H., & Jang, S. N. 2018. Maritime Workers’ Quality of Life: Organizational Culture, Self-efficacy, and Perceived Fatigue. Int. J. Environ. Res. Public Health, 1-9.
Kim, J. H., & Jang, S. N. 2018. Seafarers’ Quality of Life: Organizational Culture, Self-Efficacy, and Perceived Fatigue. International journal of environmental research and public health, 15(10): 1-11.
Kuo, Y. K., Kuo, T. H., & Ho, L. A. 2014. Enabling innovative ability: knowledge sharing as a mediator. Industrial Management & Data Systems, 114(5): 696-710.
Lee Endres, M., Endres, S. P., Chowdhury, S. K., & Alam, I. 2007. Tacit knowledge sharing, self-efficacy theory, and application to the Open Source community. Journal of knowledge management, 11(3): 92-103.
Lee, M. C. C., Idris, M. A., & Delfabbro, P. H. 2017. The linkages between hierarchical culture and empowering leadership and their effects on employees’ work engagement: Work meaningfulness as a mediator. International Journal of Stress Management, 24(4): 392-415.
Li, C. Y., & Tsai, C. Y. 2019. Multilevel study of factors for cultivating self-efficacy in the online game industry. Journal of Management & Organization, 25(5): 672-694.
Lin, H. F. 2007. Effects of extrinsic and intrinsic motivation on employee knowledge sharing intentions. Journal of information science, 33(2): 135-149.
Lin, M. J. J., Hung, S. W., & Chen, C. J. 2009. Fostering the determinants of knowledge sharing in professional virtual communities. Computers in Human Behavior, 25(4): 929-939.
López-Nicolás, C., & Meroño-Cerdán, Á. L. 2011. Strategic knowledge management, innovation and performance. International journal of information management, 31(6): 502-509.
Mandal, S. 2017. The influence of organizational culture on healthcare supply chain resilience: moderating role of technology orientation. Journal of Business & Industrial Marketing, 32(8): 1021-1037.
Meng, J., & Berger, B. K. 2019. The impact of organizational culture and leadership performance on PR professionals’ job satisfaction: Testing the joint mediating effects of engagement and trust. Public Relations Review, 45(1): 64-75.
Mueller, J. 2012. Knowledge sharing between project teams and its cultural antecedents. Journal of Knowledge Management, 16(3): 435-447.
Noor, A. D., Hashim, H. S., & Ali, N. 2014. Factors influencing knowledge sharing in organizations: A literature review. International Journal of Science and Research, 3(9): 1314-1319.
Nugraha, M. S., & Rohayani, A. 2020. The role of madrasah supervisor in sustaining/management of quality madrasah aliyah in west java indonesia. Journal of Engineering and Applied Sciences. 15(2): 398-409.
Ogbonna, E., & Harris, L. C. 2000. Leadership style, organizational culture and performance: empirical evidence from UK companies. International Journal of Human Resource Management, 11(4): 766-788.
Park, J., & Gabbard, J. L. 2018. Factors that affect scientists' knowledge sharing behavior in health and life sciences research communities: differences between explicit and implicit knowledge. Computers in Human Behavior, 78, 326-335.
Pedersen, T. H. 2017. Analysis of the antecedents of knowledge sharing and its implication for SMEs internationalization (Master's thesis, Nord universitet).
Quinn, R. E., & Rohrbaugh, J. 1983. A spatial model of effectiveness criteria: Towards a competing values approach to organizational analysis. Management science, 29(3): 363-377.
Quinn, R.E. & Spreitzer, G.M. 1991. The psychometrics of the competing values culture instrument and an analysis of the impact of organizational culture on quality of life. Research in Organizational Change and Development. 5, 115-142.
Rohim, A., & Budhiasa, I. G. S. 2019. Organizational culture as moderator in the relationship between organizational reward on knowledge sharing and employee performance. Journal of Management Development. 38(7): 538-560.
Shao, Z., Feng, Y., & Liu, L. 2012. The mediating effect of organizational culture and knowledge sharing on transformational leadership and Enterprise Resource Planning systems success: An empirical study in China. Computers in Human Behavior, 28(6): 2400-2413.
Shao, Z., Feng, Y., & Wang, T. 2017. Charismatic leadership and tacit knowledge sharing in the context of enterprise systems learning: the mediating effect of psychological safety climate and intrinsic motivation. Behaviour & Information Technology, 36(2): 194-208.
Shao, Z., Wang, T., & Feng, Y. 2015. Impact of organizational culture and computer self-efficacy on knowledge sharing. Industrial Management & Data Systems, 115(4): 590-611.
Sheng, Y. P., Pearson, J. M., & Crosby, L. 2003. Organizational culture and employees' computer self-efficacy: An emperical study. Information Resources Management Journal, 16(3): 42-58.
Sheng, Y., Pearson, J. M., & Crosby, L. 2004. An empirical examination of the impact organizational culture has on employees’ computer self-efficacy. Advanced topics in information resources management, 3, 1-28.
Suppiah, V., & Singh Sandhu, M. 2011. Organisational culture's influence on tacit knowledge-sharing behaviour. Journal of knowledge management, 15(3): 462-477.
Suwibawa, A., Agung, A. A. P., & Sapta, I. K. S. 2018. Effect of Organizational Culture and Organizational Commitment to Employee Performance through Organizational Citizenship Behavior (OCB) as Intervening Variables (Study on Bappeda Litbang Provinsi Bali). International Journal of Contemporary Research and Review, 9(08): 20997-21013.
Trompenaars, F. 2005. Four Corporate Cultures, In: Chapter 8, Organization Culture, USA, Prentice-Hall.
Wang, S., & Noe, R. A. 2010. Knowledge sharing: A review and directions for future research. Human Resource Management Review, 20(2): 115-131.
Wang, W., Li, X., & Hsieh, J. P. A. 2013. The contingent effect of personal IT innovativeness and IT self-efficacy on innovative use of complex IT. Behaviour & information technology, 32(11): 1105-1124.
Wiewiora, A., Trigunarsyah, B., Murphy, G., & Coffey, V. 2013. Organizational culture and willingness to share knowledge: A competing values perspective in Australian context. International Journal of Project Management, 31(8): 1163-1174.
Xenikou, A., & Simosi, M. 2006. Organizational culture and transformational leadership as predictors of business unit performance. Journal of managerial psychology, 21(6): 566-579.
Zhu, Y., Li, Y., Wang, W., & Chen, J. 2010. What leads to post-implementation success of ERP? An empirical study of the Chinese retail industry. International Journal of Information Management, 30(3): 265-276.
مدیریت اطلاعات
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 9
پاییز و زمستان 1398
اسفند 1398
صفحه 70-96
  • تاریخ دریافت: 24 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 13 آبان 1398
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1398