نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علیرضا ثقه‌الاسلامی

استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران

چکیده

اخلاق پژوهش اینترنتی زیرمجموعه‌ای از اخلاق کاربردی است که به‌عنوان یک حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای، رشته‌های علمی و تخصصی متعددی را درگیر می‌کند. هدف آن بررسی، ارائه و به‌کارگیری رهنمودهای اخلاقی برای انجام فعالیت‌های پژوهشی، خصوصاً با تمرکز بر سوژه‌های انسانی در پژوهش‌های اینترنتی است. این مقاله با رویکردی توصیفی، مبتنی بر روش‌شناسی پژوهش‌های اسنادی و در چارچوب مطالعات کتابخانه‌ای ارائه گردیده است. بر این اساس تلاش شده استبا مراجعه به منابع و مراجع تخصصی، اصیل و روزآمد، ابتدا تصمیم‌گیری اخلاقی در پژوهش‌های اینترنتی معرفی گردد. سپس استدلال می‌شود که تصمیم‌گیری‌های اخلاقی باید بر اساس موقعیت‌های پژوهشی در محیط اینترنت به‌صورت موردی و با رویکردی پایین به بالا اتخاذ گردد. دو شاخص امکانات اینترنتی‌ و همچنین موضوعات اخلاقی، معیارهای اساسی در بررسی و تحلیل چالش‌های اخلاقی در پژوهش‌های اینترنتی معرفی می‌شود. این شاخص‌ها تا حدی می‌تواند شرایط انعطاف‌پذیری را برای بررسی موقعیت‌های اخلاقی متنوع در پژوهش‌های اینترنتی با پرهیز از ارائه دستورالعمل‌های جهان‌شمول اخلاقی و تنها تکیه‌بر رهنمودها یا بینش‌های اخلاقی فراهم کند. شاخص‌های مذکور مؤلفه‌های جدول موقعیت‌های اخلاقی در پژوهش‌های اینترنتی را تشکیل می‌دهد. این جدول به پژوهندگان کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری در موقعیت‌های اخلاقی متنوع را با توجه به مسئله اخلاقی و بستر تجلی آن در محیط اینترنت شناسایی و تحلیل نمایند.

کلیدواژه‌ها

• اخلاق پژوهش اینترنتی
• تصمیم‌گیری اخلاقی
• سوژه انسانی پژوهشی
• موقعیت اخلاقی

عنوان مقاله [English]

A Framework to Analyze the Moral Situations in Internet Research

نویسنده [English]

• Alireza Seghatoleslami

Assistant professor of Society and Information Research Department in Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc), Tehran, Iran

چکیده [English]

Internet research ethics (IRE) is recognized a subfield of applied ethics, so that as an interdisciplinary field involve different scientific and technical fields. The aim of IRE, studying and applying ethical guidelines to realize research purposes, in particular with attention to research human subject. This research is realizing under a descriptive approach, a documentary research and based on a qualitative analysis. Early, there is defined ethical decision-making in internet research with referencing to technical, original and updated resources. Then, there are argued ethical decision-makings must be based on research situations in internet environments, so that there are adopted in case and based on a bottom-up approach. Two indicators of the internet facilities and the ethical issues are recognized fundamental components to study and analyze the moral challenges in internet research. These indicators could accept some flexibility to explore various ethical situations in Internet research to avoid providing universal ethical instructions (or codes) and only rely on advice or provide moral insights.Theseindicators forms table components of moral situations in internet research. This table helps researchers to ethical decision-making in varied situations to suit the context of the moral position to recognize and analyze its expression in the Internet environment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ethical decision-making
• Internet research ethics
• Moral situation
• Research human subject