مدیریت اطلاعات

ارزیابی عملکرد مؤسسه‌های پژوهشی غیردولتی: مطالعه تطبیقی حوزه علوم انسانی و حوزه فنی و مهندسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه ارزیابی سیاست‌ها و پایش علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه ارزیابی سیاست‌ها و پایش علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران

10.22034/aimj.2023.190225

چکیده

شاخص‌های عملکردی، ابزار مناسبی هستند برای پیاده‌سازی و اجرای عملیات طرح‌های زیرساختی، پژوهشی و مدیریتی فرایندمحور در دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی و نیز ارزیابی این مؤسسه‌ها. به‌کمک این ابزار می‎توان عملکرد گذشته، وضعیت موجود و مطلوب مؤسسه‌ها را با استانداردهای آنها مقایسه کرد. هدف این پژوهش، ارزیابی عملکرد مؤسسه‌های پژوهشی غیردولتی ایران در دو حوزه علوم انسانی و حوزه فنی و مهندسی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با رویکرد علم‌سنجی و بر اساس مدل ارزیابی دست‌نامه سنندج انجام شده است. جامعه پژوهش، مؤسسه‌های پژوهشی غیردولتی هستند که از شورای گسترش آموزش عالی مجوز دریافت کرده‌اند. در این پژوهش، دو مؤسسه از هر دو حوزه که در بین همتایان خود عملکرد مناسب‌تری داشتند، برای ارزیابی همه‌جانبه انتخاب شدند. به‎‌طور کلی، بر اساس بررسی عملکردها، مؤسسه حوزه فنی و مهندسی «ب» در مقایسه با مؤسسه علوم انسانی «الف»، وضعیت مناسب‏تری دارد که بی‎تردید بهره‎گیری از برنامه‎های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت راهبردی شفاف و پیشبرد فعالیت‌های پژوهشی در مؤسسه فنی و مهندسی در این نتیجه بی‌تأثیر نبوده است. لازم است که مؤسسه‌های پژوهشی غیردولتی با تدوین یا بازنگری در برنامه راهبردی و خودارزیابی‎های سالیانه، مطابق با ابعاد و شاخص‌های وزارت عتف، در راستای اثرگذاری و انجام رسالت خود در عرصه پژوهش کشور، زمینه رشد و ارتقا را فراهم آورند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Performance of Non-governmental Research Institutions: Comparative Study of Humanities and Engineering Fields

نویسندگان [English]

  • Elmira Janavi 1
  • Sajedeh Abdi 2

1 Assistant Prof., Department of Policy Evaluation and STI Monitoring, National Research Institute for Science Policy (NRISP), Tehran, Iran

2 Master of Science, Policy Evaluation and STI Monitoring Department, National Research Institute for Science Policy (NRISP), Tehran, Iran

چکیده [English]

Performance indicators are a suitable tool for the implementation of infrastructural, research and process-oriented management projects in universities and higher education institutions, as well as the evaluation of these institutions, which can be used to compare the past performance, current and desired status of the institutions with the standards. The purpose of this study is to evaluate the performance of non-governmental research institutions in Iran in the fields of humanities and engineering. This is an applied research that was conducted with a scientometrics approach and based on the evaluation model of the Sanandaj handbook. The research community are non-governmental research institutions that have received permission from the Ministry of Science, Research and Technology. In this study, two institutes from both fields that had better performance among their peers were selected for comprehensive evaluation. In general, the evaluation results showed that the "B" engineering field institute has a good situation compared to the "A" humanities institute. Undoubtedly, the use of short-term, medium-term and long-term strategic plans and the promotion of research activities in the Institute of Engineering have not been without influence. It is necessary for non-governmental research institutions to prepare or revise the strategic plan and annual self-evaluations in accordance with the dimensions and indicators of the Ministry of Science, Research and Technology, to provide the basis for growth and promotion in order to be effective and fulfill their mission in the research field of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Performance evaluation
  • Research management
  • Knowledge management
  • Research institutes
  • social science
  • humanities
  • engineering
افروشه، رحمان؛ مهرانی، رضا (۱۳۹۱). ارزیابی عملکرد مفاهیم و دیدگاه‌ها، چهارمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
امیران، حیدر (1382). ارزیابی عملکرد: بایدها و نبایدها. ماهنامه تدبیر، 136: 77-80.
بیات، محمدکریم؛ اسفندیای مقدم، علی رضا؛ امیری، مقصود. (1396). ارزیابی کارایی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های جامع دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران با رویکرد تحلیل پوششی داده‎ها ( DEA) و وزن‌های مشترک (CSW). مدیریت اطلاعات، 3(1)، 106-137.
رحمانی، مژده؛ سلطانی، بهزاد (1384). خودارزیابی مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. رهیافت، 15 (35)، 83-93.
رحیمی، تورج (1385). مدل‌های نوین ارزیابی عملکرد سازمانی. تهران، ماهنامه تدبیر.
رضایی، ندا؛ زمانی، اصغر (1396). ارزیابی درونیِ گروه‌های پژوهشی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی. نامه آموزش عالی، 10(40)، 125-165.
ساجدی نژاد، آرمان؛ حسن نایبی، عرفان؛ گنجی، احمد (1399). مدل تلفیقی کارت امتیازی متوازن بهبودیافته و روش دیماتل برای ارزیابی عملکرد پژوهشگاه‌ها و مراکز پژوهشی. رهیافت،30(78)، 19-36.
شورای گسترش آموزش عالی (1389). آیین‌نامه صدور مجوز تأسیس و فعالیت واحدهای پژوهشی غیردولتی (متشکل از اشخاص حقیقی) مصوب 21/12/1389.
فرهودی، رزیتا؛ بسته‏نگار، مهرنوش (1383). ارائه مدل ارزیابی عملکرد واحدهای پژوهشی دارای مجوز قطعی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. مدیرساز، 33، 15- 53.
کاظمی، حمید؛ باقری، فرنوش؛ نصری نصرآبادی، شهره (1395). ارزیابی عملکرد مراکز تحقیقاتی با استفاده از رویکرد مدل‌ تعالی سازمانی؛ مطالعه موردی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور. سیاست علم و فناوری، 9 (4): 77-93.
منتظر، غلامعلی؛ شرانجانی، مجتبی؛ مرادی‌پور، حجت‌الله؛ فرازکیش، مهدیه (1398). دستنامه سنندج (مدل ارزیابی مؤسسه‌های پژوهشی کشور). تهران: مرکز نشر دانشگاهی .
یزدی صمدی، بهمن؛‌ اشکان، سیدمحمد (1388). ارزیابی مؤسسات و مراکز تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران از نظر طرح‌های پژهشی، آثار علمی، اختراعات و اکتشافات. به‌نژادی نهال و بذر، 25 (3)، 485-504.
Ватаманюк, О. Островерх, П., & Саловський, О. (2021). Basic institutions and economic development in central-and eastern-european post-communist countries. Financial and credit activity problems of theory and practice, 5(40), 524-534.
Gibson, E., & Daim, T. U. (2016, September). A measurement system for science and engineering research center performance evaluation. In 2016 Portland International Conference on Management of Engineering and Technology (PICMET) (pp. 2782-2792). IEEE.
Lukman, R., Krajnc, D., Glavic, P. (2009). University ranking using research, educational and environmental indicators. Journal of cleaner production, 18(7), 619-628.
Saha, P., Greer, N. A., Yue, E., & Ksaibati, K. (2019). Evaluating the effectiveness of research centers for state DOTs. Transport Policy, 81, 127-137.
Schapper, C. C., Dwyer, T., Tregear, G. W., Aitken, M., & Clay, M. A. (2012). Research performance evaluation: the experience of an independent medical research institute. Australian Health Review, 36(2), 218-223.
European Commission (2014). Indicators for monitoring and evaluation: a practical guide.
Yoon, D. (20 17). The Research Evaluation Model for the Local Organization of the National Research Institute. Academy of Strategic Management Journal, 16(3), 1-15.
مدیریت اطلاعات
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 15
اسفند 1401
صفحه 102-130
  • تاریخ دریافت: 07 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 10 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 11 شهریور 1402