مدیریت اطلاعات

نقش سواد دیجیتالی و ظرفیت یادگیری سازمانی بر عملکرد شغلی کارکنان آموزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد آموزش و بهسازی منابع انسانی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

3 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،‌ دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش سواد دیجیتالی و ظرفیت یادگیری سازمانی بر عملکرد شغلی کارکنان اداره آموزش‌وپرورش است. این پژوهش، با روش‌شناسی، توصیفی ـ هم‌بستگی انجام شده و جامعه آماری آن کلیه کارکنان اداره آموزش‌وپرورش استان آذربایجان شرقی، شامل 360 نفر در سال 1395 است. حجم نمونه پژوهش با توجه به جامعه آماری و بر اساس جدول مورگان 186 نفر انتخاب شد و از روش نمونه‌گیری، طبقه‎ای نسبتی مبتنی بر سهم متناسب بخش‌ها، استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، سه پرسش‌نامه سواد دیجیتالی، ظرفیت یادگیری سازمانی و عملکرد شغلی بود. پژوهش توحیدی اصل، روایی پرسش‌نامه سواد دیجیتالی و پژوهش قاسم زاده، پرسش‌نامه ظرفیت یادگیری سازمانی و عملکرد شغلی را تأیید کرد. برای تعیین پایایی پرسش‌نامه‌ها، از آزمون آلفای کرونباخ استفاده‌ شد و ضرایب آلفا به‌ترتیب 93/0، 92/0 و 94/0 به دست آمدند. یافته‌ها نشان دادند که متغیر سواد دیجیتالی بر ظرفیت یادگیری سازمانی نقش دارد و اثر ظرفیت یادگیری سازمانی با عملکرد شغلی، مثبت و معنا‌دار است. اما اثر سواد دیجیتالی بر عملکرد شغلی غیرمستقیم است. می‌توان نتیجه‌گیری کرد که هرگونه افزایش در میزان سواد دیجیتالی با افزایش در ظرفیت یادگیری سازمانی همراه بوده و هرگونه افزایش در میزان ظرفیت یادگیری سازمانی نیز با افزایش در میزان عملکرد شغلی همراه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Digital Literacy and Organizational Learning Capacity on Job Performance of Teaching Employees

نویسندگان [English]

  • Azam Moharrami 1
  • Rouhollah Mahdiuon 2
  • Abolfazl Ghasemzadeh Alishahi 2
  • Mohammad Razzaghi 3

1 M.A. Trianing & Human Resource Management, Faculty of Education & Psychology Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.

2 Associate Prof., Department of Educational Sciences, Faculty of Education & Psychology, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.

3 PhD Candidate,Department of Educational Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran.

چکیده [English]

The aim of this study is identifying the role of digital literacy and organizational learning capacity on the General Directorate of Education employees’ job performance. The research method is correlation- descriptive; the statistical population includes all East Azerbaijan province General Directorate of Education employees, including 360 people in 2016. It has been used Stratified random sampling method based on the ratio of the number of every section. The sample size formulated on the Morgan table was 186. It has been used three questionnaires in this study; Digital literacy (Tohidie asll, 2012), organizational capacity (Nikolova & et al., 2014), job performance (Patterson, 2000). The validity of the questionnaires has been confirmed in previous researches. Cronbach’s alpha reliability test for questionnaires showed the 0.93, 0.92, 0.94 in order. The findings showed the correlation between Digital literacy and organizational learning capacity. In addition, organizational learning capacity has a positive effect on job performance and digital literacy had an indirect impact on job performance. Furthermore, the highest correlation was between organizational learning capacity and job performance (r = 0.35). It can be concluded that any increase in digital literacy will give rise to organizational learning capacity and any increase in organizational learning capacity will lead to the increasing of job performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digital literacy
  • Organizational learning capacity
  • Job performance and Education Employees
آرمسترانگ، مایکل (1385). مدیریت عملکرد. (بهروز قلیچ لی و داریوش غلامزاده)، تهران: انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
آصفی املشی، رحیم؛ حمزء بیگی، طیبه؛ هاشمی، عنایت؛ مولایی راد، مژگان (1388). شاخص‌هایکاربردفناوریاطلاعاتوارتباطاتدرآموزش ‌و پرورشایرانوجهان. تهران، نشر ورای دانش.
اردلان، امید (1390). بررسی اثرهای فناوریو اطلاعات بر توانمندسازی شغلی کارکنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سنندج.
ارشدی، نسرین؛ نیسی، عبدالکاظم؛ اسماعیلی سودرجانی، ایمان (1392). نقش واسطه‌ای انگیزش شغلی در رابطه بین فرسودگی عاطفی و عملکرد شغلی بر اساس الگوی حفظ منابع. مجله علوم رفتاری، 7 (4)، 337- 345.
اسدی، حسن؛ قنبرپور، امیر؛ قربانی، محمدحسین؛ دوستی، مرتضی (1388). رابطه بین یادگیری و عملکرد سازمانی در کارشناسان سازمان تربیت ‌بدنی جمهوری اسلامی ایران. نشریهعلمیـ پژوهشیحرکت، 1(1)، 237-247.
اقدسی، محمد؛ خاکزار بفروئی، مرتضی (1388). اندازه‌گیری سطح قابلیت یادگیری سازمانی در بیمارستان. مجله بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید، 19(4)، 71-80.
امیری کیا، کامران؛ مشبکی، اصغر؛ خداداد حسینی، سید حمید؛ عزیزی، شهریار (1391). شناخت قابلیت‌های سازمانی جایگاه‎سازی برند شرکت در صنعت مواد غذایی با استفاده از نظریه داده‌بنیاد. اندیشه مدیریت راهبردی، 6 (1)، 35-75.
بختیاری، مریم؛ احمدی، غلامرضا (1386). میزان اثربخش آموزش‌های ضمن خدمت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) معلمان دوره متوسطه شهر اصفهان. دانشوپژوهشدرعلومتربیتی، 4 (13)، 123- 135.
بزرگ‎نیا حسینی، سیده فاطمه؛ عنایتی، ترانه (1393). رابطه سکوت سازمانی با عملکرد کارکنان دانشگاه. اخلاق در علوم و فناوری، 9 (4)، 1-10.
پورصفر، علی؛ رجایی‎پور، سعید؛ سیادت، سید علی؛ عریضی سامانی، حمیدرضا (1392). آزمون مدل میانجی رابطه بین ارزیابی عملکرد توسعه‌مدار و عملکرد شغلی. پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، 3 (3)، 22- 47.
تسلیمی، محمد سعید؛ نادری خورشیدی، علیرضا (1383). قابلیت یادگیری سازمانی: رویکردی نوین برای توسعه متوازن سازمان‌ها. مطالعاتمدیریت، 39 (1)، 22-50.
توحیدی اصل، منصوره (1391). ارزیابی سطح سواد دیجیتالی و تأثیر آن برتمایل مردم به استفاده از خدمات دولت الکترونیک (مطالعه موردی: ساکنان منطقه 14 شهرداری تهران). پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد الکترونیکی (تهران شمال).
حاجی‎زاده، پیمان؛ سرداری، احمد (1397). تأثیر مدیریت دانش بر بهبود عملکرد نوآورانه سازمان با تأکید بر نقش میانجی یادگیری سازمانی. فصلنامه مدیریت راهبردی دانش سازمانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 1 (2)، 63- 93.
حسنی، محمد (1393). نقش یادگیری سازمانی بر پاسخ‌گویی و عملکرد شغلی کارکنان درمانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 12 (12)، 996-998.
حسینی، سیدحمید؛ لاجوردی، حمید (1398). بررسی تأثیر فناوری اطلاعات، مدیریت دانش و یادگیری سازمانی بر عملکرد سازمانی. فصلنامه علمی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 7 (1)، 135- 160.
حقانی، محمد (1394). نقش سرمایه فکری و یادگیری سازمانی بر عملکرد شغلی: آزمون اثر میانجی ظرفیت یادگیری سازمانی در بین کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
خداپناهی، محمد کریم؛ فتحی آشتیانی، علی؛ ثابتی، آزاده؛ قنبری، سعید؛ موسوی، سید پریسا سادات (1388). تعامل بین شخصیت و سبک‌های فرد انگیزشی در عملکرد شغلی. مجله علوم رفتاری، 2(4)، 301- 310.  
خورشید، صدیقه؛ پاشازاده، عاطفه (1391). تأثیر هوش سازمانی بر قابلیت عاطفی و یادگیری سازمانی. مطالعات مدیریت (بهبود تحول)، 22 (69)، 22- 58.
دولتی، سهراب؛ بابایی، محمد (1392). آینده‌پژوهی در مهارت آموزی و اشتغال و نقش آن در اقتصاد مقاومتی. تهران: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای.
ذاکر فرد، منیره (1388). تأثیر آموزش مهارت‌های ادراکی سرپرستان شیفت بر افزایش رضایت و عملکرد شغلی زیردستان آنان در شرکت فولاد مبارکه اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
رضایی، مراد؛ گودرزوند، مهرداد؛ بی سخن، رقیه (1392). بررسی رابطه بین هدف‌گرایی، رضایت شغلی بر  عملکرد شغلی در شرکت‎های دولتی گیلان. فصلنامه مطالعات مدیریت و بهبود، 1 (4)، 1- 16. 
رنجبریان، رسول (1392). نقش فناوری اطلاعات در ارتقای بهره‌وری منابع انسانی در سازمان‌ها. ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، 159، 50-44.
سلیمی، جمال؛ عبدی، آرش (1394). مطالعه رابطه راهبردهای تغییر سازمانی و عملکرد شغلی معلمان. فصلنامه پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 2 (5)، 99-122.
سید جوادین، رضا (1391). مبانی و کاربردهای مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان. تهران: انتشارات نگاه دانش.
شریفی، اصغر؛ اسلامیه، فاطمه (1387). بررسی رابطه میان یادگیری سازمانی و به‌کارگیری فناوری‎های ارتباطات و اطلاعات در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار در سال تحصیلی 87-86. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، 1(2)، 1-22.
شکرکن، حسین؛ نعامی، عبدالزهرا؛ نیسی، عبدالکاظم؛ مهرابی‎زاده هنرمند، مهناز (1380). بررسی رابطه خشنودی شغلی با رفتار مدنی سازمانی و عملکرد شغلی در کارکنان برخی از کارخانه‎های اهواز. مجله علوم تربیتی و روان‎شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3 (8)، 1-22.
 صیادی، سعید؛ احمدزاده، سلیمان؛ بابا شاهی، جبار؛ وزیری، صادق (1393). بررسی نقش رهبری معنوی در توسعه ‌سازمانی: تبیین نقش میانجی قابلیت یادگیری سازمانی. فصلنامه توسعه‌ سازمانی پلیس،11 (41)، 48- 79.
طوسی، محمد علی (1381). فرهنگ یادگیری سازمانی. تهران: مرکز انتشارات مرکز آموزش و مدیریت دولتی.
عسگری، بهمن؛ پورسلطانی زرندی، حسین؛ آقایی، نجف؛ فتاحی، جمال (1392). ارتباط حمایت سازمانی ادراک‌شده با عملکرد شغلی کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان استان‌های غربی ایران. نشریه مدیریت و فیزیولوژی ورزش شمال، 1 (2)، 19- 28.
علیرضایی، نفیسه؛ مساح، هاجر؛ اکرمی، ناهید (1392). رابطه وجدان کاری با عملکرد شغلی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 8 (2)، 1-11.
غلامی، طاهره؛ باقریان، نجمه؛ خالقی، نرگس (1396). سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه قم در محیط دیجیتال. مجله علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3 (3)، 15- 34.
فخاری اشرفی، غلامعلی (1391). تأثیر مهارت‌های اینترنتی بر مهارت‌ها و عملکرد حرفه‌ای معلمان دوره متوسطه استان مازندران. فصل‌نامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 3 (2)، 145- 160.
قاسم‎زاده علیشاهی، ابوالفضل (1394). نقش سرمایه فکری و فرهنگ سازمان یادگیرنده بر ظرفیت یادگیری سازمانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 13 (2)، 180- 188.
کریمی، داود (1388). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد شغلی نیروهای پلیس. دوماهنامه توسعه انسانی پلیس،6 (24)، 25-39.
کلامی، سمانه (1393). بررسی تأثیر میزان مدیریت مشارکتی در ایجاد سازمان یادگیرنده در سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تبریز.
گلفشانی، امید (1390). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و بهره‌وری کارکنان در شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ساری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی.
محرمی، اعظم (1395). نقش سواد دیجیتالی و ظرفیت یادگیری سازمانی بر عملکرد شغلی کارکنان اداره آموزش‎وپرورش. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
محمدی، مسعود (1377). سازمان‌های یادگیرنده احیا می‌شوند. تدبیر، 90: 66-79.
مقدم زاده، علی؛ علی اکبری، زهرا؛ مزاری، ابراهیم (1397). رابطه یادگیری خود رهبر و یادگیری سازمانی در سازمان‎های آموزشی. مدیریت فرهنگ سازمانی، 16 (4)، 827-850.
مقیمی، محمد؛ رمضان، مجید (1394). پژوهشنامه مدیریت. تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
میر اسماعیلی، الهام (1386). بررسی مقایسه دانش و یادگیری سازمانی در مدارس هوشمند و مدارس عادی شهر تهران. فصل‌نامهاندیشه‌هایتازهدرعلومتربیتی، 2 (2)، 149- 169.
نادی، محمدعلی؛ یارمحمدیان، محمدحسین (1390). پایایی، روایی و برازش مدل پنج‌عاملی مقیاس قابلیت یادگیری سازمانی در بین اعضای هیئت ‌علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. فصل‌نامه مدیریت اطلاعات سلامت، ویژه‌نامه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، 8 (8)، 1073- 1085.
نعیمی، گیتا؛ نظری، علی محمد؛ ثنایی ذاکر، باقر (1391). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعارض کارـ خانواده با عملکرد شغلی کارکنان مرد متأهل. فصل‌نامه مشاوره شغلی و سازمانی، 4 (10)، 57- 72.
نیازآذری، کیومرث؛ بریمانی، ابوالقاسم؛ جوکار، علی؛ رستگار امرائی، احمد (1394). رابطه بین آموزش سواد اطلاعاتی با عملکرد تحصیلی دانشجویان. فصل‌نامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 6 (1)، 5-17.
Azadegan, A., Srinivasan, R., Blome, C., & Tajeddini, K. (2019). Learning from near-miss events: An organizational learning perspective on supply chain disruption response. International Journal of Production Economics, 216, 215- 226.
Bawden, D .(2008). Origins and concepts of digital literacy. In C Lankshear & M Knobel (eds), Digital literacies: concepts, policies and practices. Peter Lang Publishing, New York.
Borman, W.C. & Motowidlo, S.J. (1997). Task Performance and Contextual Performance: The Meaning for Personnel Selection Research. Human Performance, 10(2), 99-109. 
Calvani, A., Fini, A., Ranieri, M., & Picci, P. (2012). Are young generations in secondar  school digitally competent? A study on Italian teenagers. Computers & Education, 58, 797–807.
Campbel, J. P. Wise, L. (1990). Modeling job performance in a population of jobs. Personnel Psychology, 43 (2), 313-575.
Dimovski, V. & Skerlavaj, M. (2003). Organizational Learning and Informaition Communication Technologies: A Promising Link. http://www.hrcak.srce.hr/file/10580
Garcia, J., Wingenbach, G., Pina, M., & Hamilton, W. (2004). Internet use in the texas Mexico Initiative. Proceeding of the 20th annual conference of the association for international.
Goh, S.C. (1998). Toward a learning organization: the strategic building-blocks. SAM Advanced Management Journal, 63(2), 15-22.
Graham, J., & Smirch, G. (2006). A model for effectively integrating technology across the curriculum: a three-step staff development program for transforming practice. International journal of information and communication technology education, 2 (1), 1-10.
Hsu, Y. H. & Fang, W. (2009). Intellectual capital and new product development performance: the mediating role of organizational learning capability, Technological Forecasting & Social Change, 76, 664-677.
Imran, M. & Rizvi, S.H.M. (2011). Impact of organizational learning of organizational performance. In ternational Journal of Academic Research, 3 (4), 424-427.
Imran, M., & Rizvi, S.H. M. (2011). Impact of organizational learning of organizational performance. In ternational Journal of Academic Research, 3 (4), 424-427.   
Jex, S. M., & Britt, T.W. (2008). Organizational Psychology: A scientist-practitioner approach (2nd ed), John Wiley & Sons.
Jiménez, D.J., & Valle, R.S. (2011). Innovation, organizational learning, and performance. Journal of Business Research, 64, 408-417.
Kim, K. T .(2019). The Structural Relationship among Digital Literacy, Learning trategies, and Core Competencies among South Korean College Students. Educational ciences: Theory & Practice, 19 (2), 3-21.
Kitapci, H., Aydin, B., & Celik, V. (2012). The effects of organizational learning capacity and innovativeness on financial performance: An empirical study. African Journal of Business Management, 6 (6), 2332-2341.
Kreitner, R., & Angel, O. (2001). Organization behavior. (Fifth edition) Irwin, McGraw Hill.
Kyoung, A.N., & Sunyoung, P. (2019). Factors Influencing Job Performance: Organizational Learning Culture, Cultural Intelligence, and Transformational Leadership. Performance       Improvement Quarterly, 32(2).   
Lam, T., Baum, T., & Pine, R. )2007). Study of managerial job satisfaction in Hong Kong’s Chinese restaurants. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13: 35-42.
Lambrecht, K. W. (1999). An analysis of the competencies of sports and athletic club managers. Journal of sport management, 1 (2), 116-128.
Marsh, E. (2018). Understanding the Effect of Digital Literacy on mployees' igital Workplace Continuance Intentions and Individual erformance. International Journal of Digital Literacy and Digital Competence, 9 (2), DOI: 0.4018/IJDLDC.2018040102
Mohd Abas, M. K., Yahaya, R., & Fee Din, M. (2019). Digital Literacy and its Relationship with Employee Performance in the 4IR. Journal of International Business, Economics and Entrepreneurship e, 4 (2), 1429-2550.
Nikolova, I., Van Ruysseveldt, J., De Witte, H., & Syroit, J. (2014). Work-based learning: Development and validation of a scale measuring the learning potential of the workplace. Journal of Vocational Behavior, 84 (1), 1-10.
Organ, D.W. (1997). Organizational citizenship behavior: It's construct clean-up time. Hum Perform, 10 (2), 85-97.
Rambousek, V., Štípek, J., & Vaňková, P. (2016). Contents of digital literacy from the perspective of teachers and pupils. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 217, 354-362.
Reynolds, E., & Pluckier, J. (1999). Panning for gold (creatively) on the new frontier: locating and evaluating educational resources on the internet. NASS Bulletin, 83,  8-15.
Schmitt, N., Cortina, J. M., Ingerick, M. J., & Wiechmann, D. (2003). Personnel selection and employee performance. In W. C. Borman,D. R. Ilgen, & R. J. Klimoski (Eds.). Handbook of psychology industrial and organizational psychology”, 12. Hoboken, NJ: Wiley.
Skerlavaj, M., Stembergera, M., krinjara, R., & Dimovskia, V. (2007). Organizational Learning Culture – The Missing Link between Business Process Change and Organizational Performance. International Journal Productivity Economic, 106 (2), 346-367.
Suliman, A.M. (2006). Links between justice, satisfaction and performance in the workplace. Journal of Management Development, 25: 294-311.
Tohidi, H., Jabbari, M. M. (2012), Main Factors of Organizational Learning Capabilities on Product Innovation Performance. Procedia Technology, 1, 544 – 547.
Turban, R. & Rainer, K. & Potter, R. ( 2005 ). Introduction to Information Technology. John Wiley & Sons, inc. Third Edition.
Ukwoma, S.C., Iwundu, N.E., & Iwundu, I.E. (2016). Digital literacy skills possessed by students of UNN, implications for effective learning and performance: A study of the MTN Universities Connect Library. NewLibrary World, 117 (11/12), 702-720.
Waal, A. (2010). The Characteristics of a high performance organization. Published in Business Strategy Series, 8 (3), 179-185.
Williams, P. (1999). Net generation: the experiences, attitudes and behavior of children using the internet for their own purpses. Aslib Proceedings, 50 (9), 315- 325.
Yeung, D. U. (2003). Organizational Learning Capability: Keys to Continuous Business Success in Today’s Business Environment. New York: Oxford University Press.
مدیریت اطلاعات
دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10
شهریور 1399
صفحه 201-222
  • تاریخ دریافت: 24 اسفند 1398
  • تاریخ بازنگری: 05 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 28 مرداد 1399